„W imieniu Najjaśniejszej Rzeczpospolitej Polskiej ja, generał broni Józef Haller, obejmuję w posiadanie ten oto prastary Bałtyk słowiański” – tak 10 lutego 1920 roku generał Józef Haller „zaślubił” dla odrodzonej Rzeczypospolitej polski Bałtyk, wrzucając do wód Zatoki Puckiej jeden z dwóch pierścieni, podarowanych mu przez mieszczan Gdańska. Teraz – w poniedziałek 10 lutego 2020 – w ramach ustanowionego przez Sejm RP „Roku Zaślubin Polski z Morzem”, odbędą się w Pucku, Władysławowie i Wejherowie, z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy, uroczyste obchody 100-lecia tego historycznego i symbolicznego aktu (czytaj więcej).
Decyzje o przyznaniu II Rzeczpospolitej dostępu do morza zapadły w czerwcu 1919 roku, a w styczniu 1920 roku żołnierze Frontu Pomorskiego, pod dowództwem gen. Józefa Hallera, przejęli Toruń, a potem kolejne miejscowości, od wycofujących się wojsk niemieckich. Marsz zakończył się w Pucku, gdzie 10 lutego doszło do uroczystych zaślubin Polski z morzem. Władze II RP nadały zaślubinom wielką rangę. Generałowi J. Hallerowi towarzyszyła delegacja Sejmu i rządu, dyplomaci, i licznie zgromadzeni Kaszubi. „Teraz wolne przed nami światy i wolne kraje. Żeglarz polski będzie mógł dzisiaj wszędzie dotrzeć pod znakiem Białego Orła, cały świat stoi mu otworem” – powiedział wtedy generał Haller. Te jego słowa zostały też zacytowane w Uchwale przyjętej przez Sejm RP ws. ustanowienia roku 2020 Rokiem Zaślubin Polski z Morzem w Pucku. Podkreślono m.in., że ta rocznica to doskonała okazja, by dokonać oceny, czy dobrze zagospodarowaliśmy przestrzeń wolności, uzyskanej na mocy Traktatu Wersalskiego. Za uchwałą głosowało 425 posłów, 11 było przeciw?
Na rocznicowe obchody, które tym razem w porcie w Pucku będą miały charakter państwowy, złoży się też szereg innych uroczystości i działań, w Polsce i w środowiskach polonijnych. Tak m.in. Narodowy Bank Polski wprowadził już do obiegu srebrną monetę kolekcjonerską z bursztynem, o nominale 50 zł: „100-lecie zaślubin Polski z Bałtykiem”. Na jej awersie jest mapa odzyskanej części Pomorza, oraz rybak kaszubski, a na rewersie gen. J. Haller, wjeżdżający konno do wody Zatoki Puckiej, w symbolicznym akcie zaślubin z morzem, w stylizacji nawiązującej do słynnego obrazu Wojciecha Kossaka. Bursztynowa wklejka też podkreśla morski charakter monety, która wyemitowana została w nakładzie 5.000 sztuk. Dodam, że druga z platynowych obrączek, podarowanych gen. J. Hallerowi, z wygrawerowanym napisem: Gdańsk/10.2.1920 Puck, znajduje się obecnie w Muzeum im. ks. Józefa Jarzębowskiego w licheńskiej bazylice. Pierścień ten, od dnia symbolicznych puckich zaślubin, gen. Józef Haller nosił na swoim palcu aż do śmierci. Pierwszy, wrzucony przez Generała do zalodzonych jeszcze wtedy wód Zatoki Puckiej, chcieli zaraz odnaleźć Kaszubi, i jeden z nich powiedział ponoć proroczo – „Znajdziemy go w Szczecinie…”
Wyjątkowy – żeglarski i rocznicowy projekt „100 łodzi żaglowych na 100-lecie zaślubin Polski z morzem” – to z kolei inicjatywa marszałka województwa pomorskiego M. Struka. Pomorskie samorządy zakupią w ramach projektu 100 łodzi, do nauki żeglarstwa, co zostanie
sfinansowane ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego, na lata 2014-2020. „Żeglarz polski będzie mógł dzisiaj wszędzie dotrzeć pod znakiem Białego Orła…” – może tak w każdej chwili ruszyć w świat, z Pucka, Gdańska, Gdyni, Kołobrzegu, Szczecina, Świnoujścia – przecież „cały świat stoi mu otworem…”
Tekst: Wiesław Seidler
Źródła i zdjęcia: Materiały prasowe i Wikipedia, luty 2020
