W dniu 1 czerwca, o godzinie 11, powróci z rejsu dokoła świata kot żeglarz Umbriaga. Była to długa podróż, trwająca 65 lat, która zaczęła się w roku 1953. Wtedy w latach 50. XX wieku Umbriaga wypłynął ze Szczecina po cichu, nie zauważony przez nikogo, zwłaszcza przez Wojska Ochrony Pogranicza Polski Ludowej. Potem poprzez Zalew Szczeciński, Świnoujście wyszedł w nocy w morze. Była to podróż w nieznane, w poszukiwaniu końca świata. Ten rejs nie miał nic udowodnić, był wodną włóczęgą po morzach i oceanach. To była podróż za horyzont, do miejsc gdzie… koty jeszcze nie dopłynęły.
Od tamtej chwili minęło już wiele lat. Do dzisiaj postać kota żeglarza wspominają najstarsi żeglarze. Bo mało kto dzisiaj wie, że rudy kot Umbriaga to postać autentyczna. Pod koniec lat 40. XX wieku zamieszkał na przystani jachtowej Akademickiego Związku Morskiego w Szczecinie. Ludzie nadali mu imię Umbriaga. Jego miano zaczerpnięto z włoskiego filmu granego wtedy w kinach.
Wkrótce okazało się, że wbrew kociej naturze bardzo lubił żeglować. Dlatego też szczecińscy studenci Akademickiego Związku Morskiego zabierali go w swoje rejsy na jachtach „Biały Słoń” i „Tuńczyk”. Umbriaga odwiedził z nimi urokliwe zakątki jeziora Dąbie, zwanego wtedy tajemniczo Mare Dambiensis.
Działo się to w trudnych czasach stalinowskich. Wprowadzono wtedy w Polsce Ludowej szereg restrykcji, w tym ograniczenia w pływaniu turystycznym. Odrę uznano za rzekę graniczną, a uprawianie żeglarstwa było na niej poddane ścisłej kontroli. W Szczecinie w latach 50. XX wieku swobodne żeglowanie było dopuszczone tylko na wodach jeziora Dąbie. Dlatego żeglarze spragnieni dalekich wypraw nazwali je Morzem Dąbskim – Mare Dambiensis, a jego poszczególne części otrzymały nowe nazwy,takie jak: Lubczyn, Marysin, Meduzostan, Morze Sargassowe, Parvo Mare, Przylądek Białego Słonia, Przylądek Czterech Szkieletów, Svante, PtasiaWyspa. One były bramą, która prowadziła ludzi w świat marzeń i dalekich podróży, w świat wolności. Jezioro stało się dla tamtych żeglarzy akwenem magicznym, może ostatnią enklawą wolnego świata. Tak narodziła się legenda Mare Dambiensis.
Kot żeglarz wpisał się w tamte czasy. Żeglował z ludźmi, widział ich przygody, towarzyszył im w wodnych wędrówkach. Na początku lat 50. w czasie jednego z rejsów po Mare Dambiensis Umbriaga zszedł na ląd w północnej części wyspy Dębina i nie powrócił już na jacht. Studenci szukali go i wracali na tę wyspę jeszcze wielokrotnie, ale ślad po nim zaginął. Możemy domniemywać, że kot nauczył się już żeglarstwa i postanowił pójść własną drogą. Z tego narodził się zapewne jego rejs w poszukiwaniu końca świata.
Od tamtego czasu ten fragment wyspy Dębiny został nazwany przez ludzi „Ziemią Umbriagi”, a płynący obok nurt Odry Cieśniną Umbriagi. Miejsce to jest wciąż celem wielu żeglarskich rejsów. Pamięć o kocie żeglarzu nie zaginęła, stał się on jedną z legendarnych postaci szczecińskiego żeglarstwa i Mare Dambiensis. Na jego cześć nadano w 1975 roku w Szczecinie nazwę „Umbriaga” jachtowi typu Carter 30, którego kapitanem był przez wiele lat znany szczeciński żeglarz Jerzy Madeja. Kot jest bohaterem dwóch piosenek żeglarskich „Umbriaga – kot żeglarz” i „Kot Umbriaga” oraz bajki pod tytułem „Przygody kota Umbriagi”.
Umbriaga od roku 2016 patronuje jednej z Międzynarodowych Nagród Żeglarskich Szczecina. Nagroda Kota Umbriagi stanowi wyróżnienie przyznawane za osiągnięcia na polu żeglarstwa lub jego popularyzację. Przeznaczono ją dla dzieci w wieku od 6 do 13 lat oraz placówek oświatowych Pomorza Zachodniego i Pomorza Przedniego, a także innych podmiotów prawnych, krzewiących żeglarstwo wśród dzieci.
Już w najbliższy piątek, pierwszego czerwca – w Dniu Dziecka, na szczecińskiej Alei Żeglarzy stanie pomnik upamiętniający postać dzielnego kota żeglarza. A on sam powróci do Szczecina na jachcie „Umbriaga” z rejsu dookoła świata. Żegluga Szczecińska – organizator powitania Umbriagi, wraz z szczecińskim Urzędem Miasta zaprasza na uroczystość jego powitania oraz na festyn żeglarski. W trakcie Umbriaga razem z dziećmi odsłonił swoją figurę na deptaku upamiętniającym znanych żeglarzy.
Podczas uroczystość dojdzie do premiery piosenki ułożonej przez Jacka Wójcikiewicza z zespołu IGA’cki BAND pod tytułem „Umbriaga – kot żeglarz”. Będzie także do nabycia książka dla dzieci wydana w maju tego roku o przygodach kota Umbriagi.
Piotr Owczarski
Zapraszamy na Aleję Żeglarzy w Szczecinie!
Termin: 1 czerwca, piątek, godzina 11
Program:
– Koncert piosenki żeglarskiej w wykonaniu zespołu Zejma&Garkumpel (Mirosław Kowalewski)
– występ zespołu IGA’cki BAND ze Szczecina (oni zagrają piosenkę specjalnie ułożoną na ten festyn i uroczystość odsłonięcia rzeźby kota żeglarza, pt. „Umbriaga – kot żeglarz”)
– powitanie kota żeglarza Umbriagi, który wróci z rejsu dookoła świata (będzie to najdłuższy rejs w dziejach polskiego żeglarstwa – 65-letni)
– gry i zabawy, darmowa wata cukrowa i in.
